روابط روسیه با آمریکای بایدن و آثار آن بر ایران
«عفیفه عابدی»، کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه تأثیر انتخاب بایدن در روابط آمریکا و روسیه را می‌توان در چند سطح مورد بررسی قرار داد، اظهار داشت: «در سطح کلان، سیاست بایدن در قبال روسیه تابع همان خط مشی راهبردی و سنتی آمریکا در قبال روسیه است که به عنوان اصلی‌ترین بازماندۀ اتحادیه جماهیر شوروی شناخته می‌شود و در دهه‌های اخیر هم نشان داده که انگیزه خیلی زیادی دارد که جایگاه ابرقدرتی شوروی را برای خود احیا کند.»
وی افزود: «در واقع سیاست بایدن، خط مشی مهار و تضعیف روسیه خواهد بود. روس‌ها هم این را می‌دانند، اما سیاست اعلامی واشنگتن متفاوت خواهد بود، یعنی به نوعی دست دوستی به سوی روس‌ها دراز و موضوعات جدیدی برای همکاری و مذاکره با آن‌ها مطرح خواهد کرد، ولی این اقدامات در راستای همان هدف کلی‌شان خواهد بود.» این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه بایدن قدرت اقناع بیشتری برای همراه کردن سایر متحدان آمریکا برای پیگیری این سیاست خواهد داشت، گفت: «سیاست اعلامی بایدن، با سایر بازیگران، چه در غرب و چه در شرق، می‌تواند برای روسیه چالش‌هایی ایجاد و روسیه را حتی در بهره‌مندی از بعضی فرصت‌ها در شرق هم با چالش‌هایی روبرو کند.»
عابدی ادامه داد: «تصمیم‌گیری و رفتار هوشمندانه در برابر این سیاست دوگانه بایدن یکی از مشکلاتی است که روسیه در دوره جدید با آن روبرو خواهد بود؛ کما اینکه در دورۀ اوباما هم با آن روبه‌رو بود؛ یعنی سیاست خارجی بایدن، در جنبه اعلامی، نه تنها در برابر روسیه، بلکه در برابر سایر بازیگران، ازجمله ایران، دراز کردن دست دوستی و نشان دادن چراغ سبز است، اما در همین حال اهرم‌های فشار را به شکل دیگری به کار می‌گیرد. این سیاست که همیشه از آن با عنوان چماق و هویج یاد می‌شود، معمولاً در سیاست آمریکا پیگیری شده است.» وی با بیان اینکه چنین رویکردی از طرف آمریکا با اجماع جهانی هم مواجه می‌شود و فشار بیشتری بر رقبای آمریکا ازجمله روسیه وارد می‌آورد، اضافه کرد: «در واقع یک چالش بزرگ برای رقبای آمریکا، خصوصاً روسیه، در چنین مواقعی خصومت پنهان واشنگتن است که ابهامی را برای طرف مقابل ایجاد می‌کند.»
عابدی با اشاره به کاندیدا شدن ویلیام برنز، سفیر پیشین آمریکا در روسیه برای ریاست سازمان سیا، این مهره‌چینی‌ها را مؤید همین چارچوب و برنامه از سوی کاخ سفید دانست و تصریح کرد: «احتمالاً تا مدت نامعلومی بعد از به قدرت رسیدن بایدن، پرونده‌های جدیدی هم علیه ترامپ باز شود که احتمالاً پای روسیه به آن‌ها هم کشیده خواهد شد. در عین حال بحث‌های حقوق بشری و دموکراسی علیه روسیه دوباره پررنگ می‌شود و همۀ این‌ها تنش‌های سیاسی جدیدی بین کاخ سفید و کرملین ایجاد می‌کند که در راستای برنامه‌ای است که احتمالاً دولت بایدن در قبال مسکو و سایر رقبایش خواهد داشت.»
این پژوهشگر پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: «در دورۀ دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور تروریست آمریکا بحران‌های خارج نزدیک روسیه که منافع مسکو را تحت تأثیر قرار می‌داد، بسیار کم بود، اما در دورۀ جدید احتمالاً این بحران‌ها دوباره آغاز خواهد شد و سعه‌صدر روسیه را به آزمون می‌گذارد. این در حالی است که روسیه هم مجبور است به سیاست‌های اعلامی واشنگتن در دراز کردن دست دوستی، روی خوش نشان دهد، چرا که بر اساس سیاست انتخابی و فعال خود از تنش با قدرت‌های بین‌المللی به ویژه آمریکا خودداری می‌کند.» وی با بیان اینکه هم روسیه نسبت به زمان اوباما تغییر کرده و هم آمریکای دورۀ بایدن متفاوت است، توضیح داد: «این بازیگران تجربه‌های متفاوتی را پشت سر گذاشتند و همین تجربه‌های متفاوت هم بی‌اعتمادی را بین آن‌ها افزایش می‌دهد. این بی‌اعتمادی به نحوی باید رفع شود. از طرف دیگر روسیه هم در این مدت و در دوره اوباما هم توانست در مسئله اوکراین اعمال قدرت کند؛ در سوریه هم به عنوان بازیگری مهم خود را اثبات کرد و ابزارهایی برای چانه‌زنی خواهد داشت.»
عابدی با اشاره به تأثیر این نوع روابط بر ایران نیز گفت: «این عوامل برای دیگر بازیگرانی که به نوعی با این قدرت‌ها مسائلی دارند، شرایط جدیدی به وجود می‌آورد و آن‌ها را هم درگیر می‌کند. برای ایران هم به ویژه به این دلیل که هنوز موضوع هسته‌ای حل و فصل نشده و دوباره این مسئله در دورۀ بایدن شدت خواهد گرفت، این روابط اهمیت ویژه‌ای می‌یابد.» وی با بیان اینکه مناسبات بین روسیه و آمریکا مطمئناً بر این موضوع تأثیرگذار خواهد بود، اضافه کرد: «ایران هم باید انتخاب‌هایی داشته باشد که سعی کند منافع خود را از این چالش‌ها و یا حتی در صورت نزدیکی‌هایی که بین قدرت‌های بین‌المللی ایجاد می‌شود، تأمین کند.»
این پژوهشگر پژوهشکده تحقیقات راهبردی تأکید کرد: «روسیه تلاش خواهد کرد برگه‌های خود را در مقابل آمریکا افزایش دهد. در دورۀ ترامپ تحرک زیادی در روابط ایران و روسیه رخ داد، البته این اواخر این تحرکات کم‌تر شد، اما به نظر می‌رسد در دورۀ جدید روسیه تلاش خواهد کرد به ایران، یا سایر بازیگرانی که بتواند به واسطۀ آن‌ها قدرت چانه‌زنی بیشتری در مقابل آمریکا داشته باشد، نزدیک شود.» عابدی افزود: «روس‌ها با آگاهی از انگیزۀ بایدن برای احیای دستاورد آمریکا در خصوص برجام تلاش می‌کنند که در رابطه با ایران هم تحرک بیشتری داشته باشند و از این تحرک به عنوان یک برگه در میز مذاکره با آمریکا استفاده کنند. دور از انتظار نیست که گرایشی از طرف مسکو به سوی تهران ایجاد شود تا روابطشان را بهبود دهند و خود را به عنوان یک بازیگر مؤثر در رابطه با ایران معرفی کنند.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :