ضرورت و امکان همگرایی در غرب آسیا در دوره پسا ترامپ
«قاسم محبعلی»، مدیر کل پیشین غرب آسیا وزارت امور خارجه با بیان اینکه مسائل غرب آسیا بسیار پیچیده شده و این منطقه درگیر یک سلسله بحران‌های مزمن و حاد مرتبط با هم است، خاطرنشان کرد: «از هم باز کردن گره‌هایی که این بحران‌ها ایجاد کردند بسیار مشکل است و تاکنون هیچیک از قدرت‌های بین‌المللی و منطقه‌ای قادر نبودند این مسائل را حل و فصل کنند.»
وی با بیان اینکه با ایجاد تغییراتی در سیاست آمریکا و همکاری با بازیگران منطقه، در صورتی که منافعشان هم راستا شود، می‌توان انتظار داشت برخی بحران‌ها در غرب آسیا کاهش پیدا کند، گفت: «واقعیت این است که این وضعیت در غرب آسیا وجود ندارد و منافع دولت‌ها و قدرت‌های منطقه‌ای با هم در تضاد هستند و در عین حال بازیگران فرا منطقه‌ای که در غرب آسیا حضور دارند علاقه‌ای به ثبات و امنیت در غرب آسیا ندارند.» این تحلیلگر مسائل غرب آسیا افزود: «بسیاری از این بازیگران، چه بازیگران غیردولتی، مثل داعش و چه بعضی رژیم‌ها ودولت‌ها مانند رژیم صهیونیستی، عربستان و ترکیه از تشنج و بحران در غرب آسیا سود می‌برند. بعضی از قدرت‌های فرا منطقه‌ای مانند روسیه و چین هم در این شرایط نفع دارند. آن‌ها هم احساس می‌کنند اگر آمریکا از منطقۀ غرب آسیا فارغ شود، فشار به آن‌ها افزایش پیدا می‌کند.»
محبعلی ادامه داد: «تلاش آمریکا از سال ۲۰۰۰ این بوده که توجه هاتش را از غرب آسیا به جنوب شرقی آسیا و مهار چین منتقل کند اما موضوعاتی مانند ۱۱ سپتامبر و داعش اجازه نداد که آمریکا از باتلاق غرب آسیا بیرون برود. روس‌ها هم احساس می‌کنند اگر بحران در غرب آسیا کاهش پیدا کند و ایران از تحریم خارج و مثلاً گاز ایران به اروپا صادر شود موقعیت روسیه تضعیف و فشارهای اروپا و آمریکا به شرق اروپا و آسیای مرکزی و قفقاز منتقل می‌شود.» وی با تأکید بر اینکه خیلی‌ها هستند که از تشنج و بحران در غرب آسیا سود می‌برند، گفت: «بنابراین نمی‌توان انتظار داشت مسائل به سادگی در غرب آسیا حل و فصل شود.»
به اعتقاد این تحلیلگر مسائل غرب آسیا، ایران باید دنبال منافع خود باشد و انتظار نداشته باشد در غرب آسیا تغییراتی حاصل شود که در سایۀ آن وضعیت ایران تغییر کند، چرا که غرب آسیا بحران‌های پیچیده‌ای دارد و لذا ایران باید با کمک به به صلح، امنیت و ثبات در غرب آسیا و کاهش رقابت‌های تسلیحاتی، ایدئولوژیک، طایفی - قومی تلاش کند تا منافعش را حفظ کند. محبعلی ادامه داد: «هرچه ایران بیشتر در بحران‌ها درگیر شود، نه تنها تلاشی به امنیت ملی و وضعیت ایران نمی‌کند بلکه هر روز هزینه‌های ایران را افزایش می‌دهد.» محبعلی با تأکید بر ضرورت ایجاد گفت‌وگو میان کشورهای منطقه و توجه به منافع متقابل با هدف دستیابی به تفاهم، گفت: «اگر رقابتی هم میان کشورهای منطقه وجود دارد، باید در چارچوب تعریف شده صورت بگیرد.»
این کارشناس مسائل منطقه دستیابی به همگرایی در منطقه را بسته به ارادۀ بازیگران مختلف ارزیابی کرد و ادامه داد: «مناسبات ما با عربستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، در صورتی که بتوان مناسبات با عربستان را از طریق دیپلماتیک سامان داد و اختلافات را از طریق مذاکره حل و فصل نمود به بهبود موقعیت دو کشور در جهان کمک می‌کند. ایران و عربستان باید هر دو اراده کنند که جنگ‌های بی سرانجام در غرب آسیا خاتمه یابد و اجازه ندهند نیروهای دیگری با سوء استفاده از شکاف‌های بین این دو کشور درگیری ایجاد کنند.» وی با بیان اینکه رژیم صهیونیستی علاقه‌مند است بحران بین ایران، عربستان و آمریکا افزایش پیدا کند تا بتواند نفوذش را در منطقه گسترش دهد و از اروپا و آمریکا کمک و اسلحه بگیرد، تأکید کرد: «از یک سو در داخل آمریکا نیروهایی وجود دارند که مخالف آرامش در غرب آسیا هستند. قدرت‌های بزرگی در جهان هم علاقه‌مند نیستند در غرب آسیا اثبات و آرامش برقرار شود؛ بنابراین ما باید به دنبال منافع خودمان باشیم و اسیر سیاست‌های این کشورها نشویم.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :