ابعاد تنش‌های جدید در روابط روسیه و آمریکا و چشم‌انداز آن
ابعاد تنش‌های جدید در روابط روسیه و آمریکا و چشم‌انداز آن
«حسن بهشتی‌پور»، تحلیلگر مسائل روسیه ضمن اشاره به تنش اخیر در روابط روسیه و آمریکا، تأکید کرد: «نگاه واقع‌بینانه به روابط این دو کشور، مؤید این نکته است که در روابط فعلیِ آن‌ها فضای جنگ سرد حاکم نیست، بلکه این دو کشور هم با یکدیگر تعامل دارند و هم رقابت؛ در حالیکه در دوره جنگ سرد تنها با هم رقابت داشتند.» وی با بیان اینکه رقابت این دو کشور گاهی تشدید و منجر به تعارض منافع می‌شود، در عین حال افزود: «البته در مواردی هم شاهد همکاری آمریکا و روسیه هستیم، ضمن اینکه دو کشور از برگزاری اجلاس سران هم استقبال کرده‌اند و به نظر می‌رسد در ماه ژوئن (خرداد ماه) چنین دیداری انجام شود.»
این تحلیلگر مسائل روسیه با تأکید بر اینکه مسکو به دنبال احیای موقعیت خود به عنوان ابرقدرت در جهان است اما هنوز نتوانسته به استانداردهای لازم برسد، توضیح داد: «عمده‌ترین مشکل روسیه، مسائل اقتصادی‌اش است. این کشور از بسیاری جهات تقریباً ابعاد قدرت را هماهنگ کرده است اما از نظر اقتصادی از گردونۀ رقابت بسیار فاصله دارد؛ چراکه اقتصادش به نفت و گاز متکی است و نتوانسته مانند چین در عرصۀ اقتصادی توانمندی خود را گسترش دهد.» بهشتی پور یادآور شد: «روسیه حتی در جمع ۱۵ اقتصاد برتر دنیا هم قرار نگرفت، بنابراین تلاش می‌کند در ابعاد نظامی، سیاسی و امنیتی این موضوع را جبران کند تا به هدف تبدیل‌شدن به قدرت بین‌المللی در همۀ عرصه‌ها برسد و یکی از دلایل تنشی که با آمریکا دارد این خواستی است که به طور ویژه پوتین آن را دنبال می‌کند.»
وی ضمن تشریح برخی مبانی سیاست خارجی روسیه، ادامه داد: «باید توجه کنیم روسیه در روابط بین‌الملل به شدت مخالف یکجانبه‌گرایی آمریکا است و علاوه بر خود، کشورهای دیگری مانند چین و هند را به چندجانبه‌گرایی با محوریت سازمان ملل دعوت و نظام دوقطبی و چندقطبی را رد می‌کند. همین مسئله مبنای این تقابل‌های متعدد دو کشور در روابط بین‌المللی و دوجانبه را می‌سازد.» وی با اشاره به اعمال تحریم‌ها از سوی آمریکا علیه روسیه به اتهام حملۀ سایبری و همچنین تصمیم سفیر آمریکا مبنی بر ترک روسیه، اضافه کرد: «آمریکا ۱۰ دیپلمات روس را اخراج و بستۀ جدید تحریمی در مورد این کشور به تصویب رساند و در پاسخ روسیه نیز ۲۰ دیپلمات آمریکایی را اخراج کرد.»
این کارشناس مسائل روسیه همچنین به اظهارات پوتین مبنی بر اینکه پاسخ کشورش به اقدامات آمریکا نامتقارن و خشن خواهد بود و موضع وزیر خارجه روسیه مبنی بر اینکه برای مقابله بیشتر با آمریکا آماده هستیم، اشاره کرد و گفت: «اکنون دو کشور در بدترین شرایط ممکن روابط در چند سال اخیر قرار گرفته‌اند، با همۀ این‌ها تنش در روابط روسیه و آمریکا را باید در حد بالا رفتن رقابت‌ها و پایین آمدن همکاری‌ها تحلیل کرد.» وی رویکرد بایدن و همچنین اقدامات و سیاست‌های پوتین را عامل افزایش این تنش عنوان کرد و با اشاره به سیاست‌های روسیه در قبال اوکراین و کریمه ادامه داد: «این عملکرد موجب تحریک طرف مقابل می‌شود و آمریکا سعی می‌کند با استفاده از ماجرای ناوالنی و تقویت گرایش‌های غرب‌گرا علیه آقای پوتین و همچنین ترغیب کشورهای غربی برای اخراج دیپلمات‌های روسی و مسائلی از این دست به روسیه فشار آورد.»
این تحلیلگر مسائل روسیه اظهارات بایدن مبنی بر قاتل خطاب کردن پوتین را بسیار ناپسند توصیف کرد و گفت: «قطعاً در شرایط فعلی سطحی از تنش را در روابط دو کشور شاهد هستیم، اما باید در نظر داشت با همۀ این‌ها رویکرد دو کشور تعاملی و تلاش آن‌ها بر مدیریت روابط است. به نظر می‌رسد این میزان تنش از یک سطحی فراتر نخواهد رفت و در آینده نزدیک فروکش خواهد کرد.» بهشتی پور محدودیت‌های ناشی از شرایط اقتصادی که آمریکا با آن مواجه است را بر سیاست خارجی این کشور و نقش رهبری آن و رقابتش با چین و روسیه تأثیرگذار ارزیابی و تصریح کرد: «در آمریکا مهم‌ترین مشکل اقتصادی، ناشی از کرونا و تبعاتی است که این همه‌گیری به اقتصاد تحمیل کرده است و موضوعی است که باعث شده دولت ناچار شود ۲ تریلیون دلار به اقتصاد تزریق کند تا بتواند تبعات آن را جبران کند. البته آمریکا این اقدام را با چاپ دلار انجام داد که تبعات خود را در اقتصاد آمریکا و اقتصاد بین‌الملل دارد.»
وی با بیان اینکه مشکلات ناکارآمدی اقتصادی همچنان گریبان‌گیر اقتصاد آمریکا است و آن‌ها تلاش می‌کنند با آن مقابله کنند، افزود: «آمریکا در مواجهه با کرونا به نحو آشکاری از چین، به عنوان یکی از رقبای خود، عقب افتاده است و درگیر چالش‌های سیاسی با روسیه شده است.» بهشتی پور در عین حال با تأکید بر اینکه در این شرایط آمریکایی‌ها به دنبال فرافکنی هستند، گفت: «در این شرایط داخلی، مقامات آمریکایی اتفاقاً به دنبال این هستند که با مطرح کردن تنش‌هایی مانند چین و روسیه مردم را مشغول تعارضات خارجی کنند، در حالیکه هنوز مشکلات جدی در این مسائل وجود دارد.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :