نگاه آمریکا به تهدیدات غرب آسیا
نگاه آمریکا به تهدیدات غرب آسیا
دکتر «طهمورث غلامی»، کارشناس مسائل آمریکا در ارتباط با سخنان اخیر ژنرال کِنِت مکنزی، فرماندهی سنتکام مبنی بر اینکه به کارگیری پهپادها و رادیکالیزاسیون جوانان منطقه از مهم‌ترین مسائلِ غرب آسیا بوده و مشارکت چین و روسیه در منطقه در تلاش برای ایجاد پایگاه‌ها و گسترش روابط در منطقۀ غرب آسیا است؛ اظهار داشت:
«اول اینکه ژنرال مکنزی حسب وظیفه خود همانند دیگر مقامات نظامی آمریکا وظیفه دارد به شناسایی و انعکاس فرصت‌ها و تهدیدات منطقه تحت فرماندهی خود به لحاظ نظامی بپردازد. معمولاً انعکاس تهدیدات در هر منطقه‌ای توسط فرمانده مربوطه بعدها در اسناد بالادستی مانند سند راهبرد امنیت ملی تجلی پیدا می‌کند. از آنجایی که در این کشور به نسبت شفافیت وجود دارد لذا وی به صراحت در اسناد و اظهارات خود تهدیدات بالقوه و بالفعل برای آمریکا در سطوح مختلف را اعلام کرده است.»
وی ادامه داد: «دوم اینکه اعلام تهدیدات این کمک را به فرماندهی سنتکام می‌کند که بتواند بودجه مورد نیاز برای مقابله با تهدیدات را از دولت آمریکا طلب کند و یا به تصویب کنگره برساند. در واقع اعلام تهدیدات، خود آغاز فرایندی برای جلب حمایت‌های مورد نیاز به منظور مقابله با تهدیدات است.» دکتر غلامی در ادامه گفت: «البته در موارد زیادی مقامات سیاسی - نظامی ایالات متحده در فهرست کردن تهدیدات بزرگ‌نمایی می‌کنند.» وی در این رابطه توضیح داد: «زیرا برجسته کردن و بزرگ نشان دادن تهدیدات می‌تواند توجیه‌کننده مأموریت‌ها و سیاست‌های آن‌ها در منطقه باشد. به این خاطر همواره باید به این نکته توجه داشت که تهدید جلوه دادن کشورهایی مانند ایران در سطح منطقه یا روسیه و چین در سطح جهانی، گامی برای امنیتی کردن این کشورها به حساب می‌آید.» کارشناس مسائل آمریکا افزود: «این بدان معناست که تلاش می‌شود به دولتمردان، قانون‌گذاران و حتی افکار عمومی آمریکا این تصویر ارائه شود که کشورهای یاد شده تهدیدهای فوری برای ایالات متحده به شمار می‌روند و پاسخ فوری و اورژانسی طلب می‌کنند. به این خاطر به نظر می‌رسد در صورت موفقیت برای تهدید جلوه دادن قابلیت‌های نظامی ایران، وزارت دفاع به طور کلی و فرماندهی سنتکام به صورت خاص بتوانند کمک‌های قانونی بیشتری از دولت آمریکا اخذ کنند.»
دکتر غلامی نکتۀ سوم را رادیکالیزه شدن جوانان در منطقۀ غرب آسیا عنوان کرد و گفت: «هرچند در بیان آن کم و بیش بزرگ‌نمایی صورت گرفته اما یک واقعیت است که دولت‌های منطقه نیز به آن اذعان دارند. مشکلات مربوط به توسعه اقتصادی، نبود آزادی‌های سیاسی - اجتماعی، ترویج تفسیرهای رادیکال از موضوعات دینی، تحقیرهای انباشته شده ملی و شکست‌های مختلف تاریخی سبب احساس حقارت و به تبع آن تمایل به انجام حرکت‌های رادیکال در سطح منطقه شده است.» وی ادامه داد: «در این میان نوک حملۀ این رادیکالیسم در موارد زیادی متوجه سیاست‌های ایالات متحده است. بعد از حادثه یازده سپتامبر این باور نزد دولت نو محافظه کار بوش شکل گرفت که دلیل اصلی عصبانیت اسلام‌گراها در منطقۀ غرب آسیا نسبت به ایالات متحده به نارضایتی‌های آن‌ها از سیاست‌های واشنگتن در این منطقه و به‌ویژه در موضوع فلسطین باز می‌گردد. به گونه‌ای که ریشه ارائۀ طرح خاورمیانۀ بزرگ به این موضوع برمی‌گردد. قدرت بالای داعش در عضوگیری میان جوانان کشورهای منطقه نشان داد که بستر رادیکالیسم در منطقه همچنان مهیا است؛ اما این موضوع یک موضوع فرهنگی است که الزاماً پاسخ نظامی در چارچوب فرماندهی سنتکام برای آن مناسب نیست.»
به گفتۀ این کارشناس، نکتۀ چهارم در ارتباط با سخنان کِنِت مکنزی تأکید بر چندجانبه‌گرایی برای حل مشکلات منطقه است که از ابتدای دولت اوباما آغاز شده و تاکنون نیز ادامه دارد. لذا این محور از سخنان او جدید نیست. دکتر غلامی تأکید کرد: «در واقع زمانی که در دولت بوش پسر این باور حاکم بود که ایالات متحده قادر است به شکل یک‌جانبه و با توسل به زور مشکلات خود را حل کند، منجر به هزینۀ مادی بیش از هفت تریلیون دلار و کشته و زخمی شدن هزاران سرباز آمریکایی در منطقۀ غرب آسیا شد. از آن زمان و در دولت باراک اوباما این باور شکل گرفت که ایالات متحده با تکیه بر رویکرد چندجانبه‌گرایی می‌تواند هزینه حل مشکلات موجود در منطقه را کاهش دهد. این باور حتی در دولت ترامپ نیز به قوت خود باقی ماند. به گونه‌ای که کنت مکنزی در دورۀ ریاست جمهوری ترامپ به فرماندهی سنتکام منصوب شد و به نظر می‌رسد که در دولت بایدن نیز باقی بماند.»
در نهایت کارشناس مسائل آمریکا نکته پنجم را در ارتباط با سخنان مکنزی به سیاست‌های روسیه و چین در منطقۀ مربوط دانست و گفت: «به باور محافل فکری و سیاسی آمریکا، پکن و مسکو به دنبال پر کردن خلأ قدرت احتمالی خروج آمریکا از منطقه هستند. از نگاه آمریکایی‌ها روسیه با توسعۀ پایگاه نظامی خود در سوریه تلاش برای ایجاد پایگاه نظامی در لیبی و سودان در حال توسعه عمق نفوذ خود از دریای سیاه به دریای مدیترانه، دریای سرخ و خلیج عدن است. همچنین کشور چین نیز با تکیه بر ابتکارات اقتصادی مانند جاده ابریشم و ابتکار یک جاده - یک کمربند در حال حرکت به سوی غرب یعنی منطقۀ غرب آسیا است. از این منظر قرارداد ۲۵ ساله چین با جمهوری اسلامی ایران مسیری برای ورود به غرب آسیا است که می‌تواند چین را از طریق ایران، عراق، سوریه و لبنان به مدیترانه برساند. به این خاطر در سخنان مکنزی این موضوع بسیار بیشتر مورد توجه قرار خواهد گرفت. به گونه‌ای که در سند موقت راهبرد امنیت ملی که بایدن اخیراً منتشر کرد تهدید چین و روسیه و تلاش آن‌ها برای گسترش بیشتر حوزۀ نفوذ خود بسیار برجسته‌تر شده است.»
منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی
توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»
نظر شما :