پشت پرده اقدامات تروریستی در افغانستان

«پیرمحمد ملازهی»، کارشناس مسائل شبه قاره اظهار داشت: «از یک سو طالبان می‌گوید که کار آن‌ها نبوده و داعش را متهم می‌کنند و از سوی دیگر دستگاه‌های دولتی معتقد هستند که طالبان این عملیات را انجام داده است.» وی افزود: «به خصوص که این عملیات تنها علیه مدارس دخترانه نبود، بلکه چند عملیات دیگر در مکان‌های مختلف انجام دادند؛ به عنوان مثال مسجدی را که مربوط به اهل سنت بود نیز منفجر کردند.»

ملازهی با اشاره به اینکه بسیاری معتقد هستند که عملیات‌هایی که به این صورت پیچیده است کار شبکه حقانی است، تأکید کرد: «بخشی از طالبان که از روند جریاناتی که به دوحه منجر شده ناراضی هستند از این جریان جدا شده و به گروه داعش پیوسته‌اند. هرچند در ظاهر امر نشان نمی‌دهند که از طالبان جدا شده‌اند.» وی با بیان اینکه روسیه اخیراً مدعی شده که داعش توسط آمریکایی‌ها در افغانستان سازماندهی می‌شود، ادامه داد: «به خصوص گروه‌های قومی - منطقه‌ای مانند نهضت اسلامی ترکستان شرقی که از قوم اویغور است و علیه چین و برای استقلال منطقه سین‌کیانگ می‌جنگد، نهضت اسلامی تاجیکستان، حزب تحریر و چچن‌ها نیز تحت نظر داعش درآمده‌اند؛ لذا روس‌ها معتقد هستند که این نیرو به تدریج در حال جایگزین شدن با طالبانی است که در شورای کویته به راه‌حل سیاسی تمایل نشان داده‌اند.»

ملازهی با تأکید بر این موضوع که کسی از مسائل پشت پرده اطلاعات دقیقی ندارد، گفت: «اما اگر قضاوت روس‌ها را مورد توجه قرار دهیم داعش در حال سازماندهی میان گروه‌های قومی غیرعرب است تا علیه چین، مناطق مرکزی روسیه و آسیای مرکزی فعال شوند.» وی ادامه داد: «البته واقعاً قضاوت دشوار است که آیا اطلاعاتی که روس‌ها می‌دهند به دلیل رقابت‌شان با آمریکا است یا واقعاً اطلاعاتی است که از طریق دستگاه‌های امنیتی‌شان به دست آورده‌اند.» کارشناس مسائل شبه‌قاره توضیح داد: «در پشت پرده تقریباً مشخص است بخشی از داعش با پاکستانی‌ها مرتبط هستند؛ همچنان که اخیراً یکی از فرماندهان داعش که در شمال افغانستان دستگیر شده بود به واسطۀ تلاش‌های اسلام‌آباد آزاد شد.»

ملازهی در پاسخ به اینکه اکنون جهان اسلام در مقابل این اقدامات تروریستی باید چه سیاست‌هایی را مدنظر قرار دهد، گفت: «اگر اطلاعات صحیح باشد و آی‌اس‌آی در تحولات افغانستان دست داشته باشد و به نوعی با آمریکا نیز هماهنگ باشند، در این صورت باید توجه داشت که اغلب گروه‌های تکفیری چون داعش به لحاظ ایدئولوژیکی مورد حمایت عربستان سعودی هستند و از نظر سیاسی تحت نفوذ پاکستان قرار دارند. لذا دنیای اسلام اگر می‌خواهد کاری انجام دهد باید به سازمان همکاری اسلامی رجوع کند.» این کارشناس ادامه داد: «سپس در سازمان همکاری اسلامی باید یک کشور ابتکار عمل را به دست بگیرد و مسئلۀ افغانستان و تروریسم را در آنجا مطرح کنند. همچنین همۀ کشورهای اسلامی ملزم شوند تا برای کنترل این اوضاع همکاری کنند.»

به گفتۀ ملازهی برای موفقیت این طرح، باید منابع مالی و تدارکاتی این گروه‌های تروریستی قطع شده و فشاری نیز روی عربستان و پاکستان وارد آید تا این حمایت‌ها را متوقف کنند. وی افزود: «تا زمانی که این وضعیت وجود دارد و این گروه‌های تروریستی تأمین مالی می‌شوند به نظر نمی‌آید راه‌حلی برای کنترل اوضاع وجود داشته باشد.» کارشناس مسائل شبه قاره تأکید کرد که اگر آمریکایی‌ها نیز طبق گفتۀ روس‌ها در این مسائل نقش داشته باشند در این صورت توافقات بین طالبان و آمریکا نیز تا حدودی زیر سؤال خواهد رفت. زیرا ممکن است در پشت پرده طالبان نیز توافق کرده باشند که وقتی به قدرت رسیدند فضا را برای داعش و القاعده تنگ نخواهند کرد. البته مشروط بر اینکه این گروه‌ها علیه آمریکا و متحدان آن وارد عمل نشوند، بلکه علیه رقبای آمریکا عملیات انجام دهند.

منبع تحلیل: شورای راهبردی روابط خارجی

توضیح: «گزارشات و تحلیل‌های راهبردی ارائه شده از منابع معتبر داخلی و خارجی صرفاً برای آشنایی و تنویر افکار نخبگان و مدیران راهبردی کشور با تحلیل‌های راهبردی روزآمد بوده و لزوماً منطبق با دیدگاه‌ها و نظرات دانشگاه عالی دفاع ملی نمی‌باشد.»